Ontslag door het coronavirus

Sinds half maart 2020 spreek ik veel werknemers die geconfronteerd worden met ontslag. De economische gevolgen van het coronavirus blijken voor duizenden werkgevers te groot om te kunnen bolwerken. Ontslag hangt in de lucht. Hoe ga je daar als werknemer nou mee om?

De intelligente lockdown hakt er stevig in op de arbeidsmarkt. Hoewel supermarkten, streamingdiensten en e-learningapps er juist van profiteren, staat het water ondernemers in de horeca, sportwereld, kunstsector en reisbranche aan de lippen. De overheid probeert met eenmalige tegemoetkomingen en het overnemen van een deel van de loonkosten (NOW) zoveel mogelijk bedrijven overeind te houden. Maar dat lukt niet overal.

Hoe ga je om met dreigend ontslag?

Wanneer orders teruglopen of het werk zelfs volledig tot stilstand komt, zien veel werknemers een dreigend ontslag wel aankomen. Toch komt ontslag zelden op een goed moment, zeker in dit soort onzekere tijden. Vind maar snel weer een andere baan als je opgeleid bent om te werken in een sector die zwicht onder de gevolgen van het coronavirus.

Ik merk dat veel werknemers zorgen hebben over de gevolgen van een aangekondigd ontslag, maar dat ze het vanuit loyaliteitsgevoel lastig vinden om te beslissen wat ze daarmee moeten doen. Ze worstelen met de vraag of ze het ontslag moeten aanvechten of de ingezette ontslagprocedure zonder verweer moeten ondergaan.

Sommige werknemers zien hoe zwaar hun baas het heeft en begrijpen ook wel dat de situatie onhoudbaar is. Er wordt echter vaak aangenomen dat een werkgever in onvoorzienbare situaties (zoals een pandemie als het coronavirus) makkelijk tot ontslag kan overgaan. Ondanks dat er staatssteun aangevraagd kan worden, betekent dit niet dat de regels van het ontslagrecht versoepeld zijn!

Ontslag via UWV of met vaststellings­overeenkomst?

Als je tijdelijke arbeidscontract afloopt zonder dat je vanwege de ketenregeling in aanmerking komt voor een arbeidscontract voor onbepaalde tijd, staat het je werkgever vrij om dat niet te verlengen. Je maakt dan overigens wel aanspraak op een transitievergoeding. Maar indien je werkgever je tijdelijke contract tussentijds wil beëindigen of je vaste contract wil ontbinden, zal deze nog steeds bij het UWV moeten aantonen dat ontslag de enige mogelijkheid is.

Voor ontslag via het UWV is een stevig ontslagdossier nodig. Die ontslagprocedure is bewerkelijk, tijdrovend en de uitkomst is onzeker. Daarom bieden werkgevers een werknemer liever een ontslagvoorstel aan in de vorm van een vaststellings­overeenkomst.

Kan ik mijn ontslagvoorwaarden verbeteren?

Wat mij opvalt is dat werkgevers zich in de vaststellings­overeenkomst in de regel beperken tot de wettelijke opzegtermijn met de minimale wettelijke transitievergoeding. Wanneer mij wordt gevraagd of de werkgever voldoet aan de wettelijke vereisten om tot ontslag te komen, dan is mijn antwoord na wat doorvragen in de regel 'ja'.

Aansluitend wordt mij dan ook gevraagd: “Kan ik nog meer uit mijn ontslag halen?”. Hierop is mijn antwoord vrijwel altijd ook 'ja'. Mijn wedervraag is dan vervolgens: "Wil je zelf ook meer uit je ontslag halen?". Ondanks dat de mogelijkheid rondom het verbeteren van je ontslagvoorwaarden bestaat, zie ik veel werknemers daarover twijfelen uit loyaliteit richting hun werkgever. Ze weten hoe zwaar die het heeft. Toch raad ik je aan om ook te beseffen dat als je ontslagen wordt door het coronavirus, het ook zwaar kunt krijgen. Het is maar de vraag hoe snel je een andere baan vindt en of die betere arbeidsvoorwaarden biedt dan je nu hebt.