De rol van de bedrijfsarts bij een arbeidsconflict

In het geldende arbeidsrecht speelt de bedrijfsarts (ook wel arbo-arts genoemd) een belangrijke rol. Vanuit zijn functie behoort de bedrijfsarts een objectief en onafhankelijk oordeel te geven. Is dat in praktijk ook zo?

De rol van bedrijfarts

De bedrijfsarts speelt een belangrijke rol bij een ziekmelding. Een bedrijfsarts is een erkend medisch specialist op het gebied van werk en gezondheid en staat als zodanig ingeschreven in het BIG-register. Vanwege deze registratie mag de bedrijfsarts de wettelijk beschermde beroepstitel voeren. Maar wat gebeurt er in de praktijk?

Buiten het feit dat de bedrijfsarts een preventie- en signaleringsfunctie draagt voor beroepsziekten, adviseert deze ook op het gebied van ziekteverzuimbegeleiding. De bedrijfsarts dient vanuit zijn functie objectief en neutraal te zijn. Dit blijkt helaas niet altijd zo te zijn. In de praktijk kom ik namelijk te vaak tegen dat een bedrijfsarts ‘aan de kant’ van de werkgever lijkt te staan. Het omgekeerde komt ook wel eens voor, doch in veel mindere mate. Uiteindelijk wordt een bedrijfsarts natuurlijk door de werkgever betaald. Het lijkt erop dat in sommige gevallen het credo 'Wiens brood men eet, wiens woord men spreekt' opgaat. Dit overigens zonder de vele integere bedrijfsartsen tekort te doen.

Verstoorde arbeidsrelatie

Deze problematiek dient zich vooral aan in situaties waarbij er tussen werkgever en werknemer spanningen bestaan. Vaak is er dan sprake van een (in een meer of mindere mate) verstoorde arbeidsrelatie. Indien zo'n situatie langere tijd blijft voortduren, komt het geregeld voor dat een werknemer de bijkomende spanningen niet meer aan kan. Denk hierbij aan een te hoge werkdruk, een conflict met collega of een missende klik met een leidinggevende. Een werkgever houdt de stressvolle situatie soms in stand uit laakbare motieven. Hij of zij verwacht de betreffende medewerker dan ‘uit te roken’ in de hoop dat deze uit zichzelf ontslag zal nemen. Werkgever zal daarmee een transitievergoeding proberen te omzeilen.

Ziekmelding bij arbeidsconflict

Vaak is een ziekmelding de enige uitweg die een werknemer bij een (langdurig) arbeidsconflict ziet. Feitelijk is er dan sprake van ‘situationele arbeidsongeschiktheid', waardoor het onmogelijk is om zonder verandering de samenwerking voort te zetten. De bedrijfsarts kan in zo’n geval twee dingen zeggen:

Er is geen sprake van ziekte of een gebrek waardoor de werknemer niet zou kunnen werken. Dus...

Sturende rol van bedrijfsarts

Op het eerste oog lijken uitspraken 1 en 2 niet veel te verschillen. Het gaat dan ook om een kleine nuance. In optie 1 lijkt er geen ruimte te bestaan in het oordeel van de werkgever. Er dient een onafhankelijke mediator te worden ingesteld. Bij optie 2 laat de bedrijfsarts de uiteindelijke keuze over hoe er met het conflict moet worden omgegaan, impliciet aan werkgever. De formele bevoegdheid van deze beslissing ligt daar ook, doch het advies van de bedrijfsarts is in overwegende mate doorslaggevend. Bij optie 1 kan de werkgever de betreffende werknemer namelijk verplichten om op het werk te verschijnen en zo de druk opvoeren. Als werknemer vervolgens niet komt opdagen, riskeert deze een loonstop waardoor hij in een hoek wordt gedreven. Een bedrijfsarts kan de situatie dus enigszins sturen. Er rest dan natuurlijk voor de werknemer het recht van het aanvragen van een second opinion ofwel deskundigenoordeel bij het UWV . Maar ook dat kost de werknemer veel tijd, energie en levert daarnaast weer (extra) spanningen op. Door de wijze waarop de arbo-arts een en ander heeft vastgelegd, is de kans op succes daarbij niet heel groot.