Ons standpunt t.a.v. het nieuwe ontslagrecht

De veronderstelling waar het Kabinet haar plannen voor 2015 op baseert, is dat het huidige ontslagstelsel duur en ingewikkeld is. Ook zouden de huidige aanpassingen de flexibiliteit van (ook oudere) werknemers bespoedigen. Wij vragen ons hardop af of er wel een probleem wordt opgelost en of dat probleem er überhaupt wel is. Op alle genoemde veronderstellingen en aannames is namelijk behoorlijk wat af te dingen.

Grootste bezwaren in hoofdlijnen

• Totale onzekerheid van werknemers. Goed functionerende werknemers kunnen zonder enige (redelijke) grond ontslagen worden.
• Ontslagen werknemers kunnen niet meer aan hun betalingsverplichtingen voldoen, Je krijgt een inkomensverlies van 30% niet zomaar gedicht.
• Vergroten van rechtsongelijkheid, wat zich ook uit in de arbeidsrelatie. Werknemers zullen heel erg op hun tellen moeten passen en minder kritisch op (wan-)beleid zijn. Dit systeem geeft een vrijbrief aan leidinggevenden om werknemers die hen niet aanstaan te ontslaan.
• Geen kostenbesparing voor werknemer of werkgever. De grootste, groeiende groep mensen, werknemers tussen de 40 en 50 die een dienstverband hebben van enkele jaren, kost de werkgever alleen maar meer geld. Er is een verplichting om 6 maanden WW te betalen. Dat geldt ook voor iemand die 2 jaar in dienst is: die moet je uiteindelijk 2,5 jaar betalen.

Voor werknemers met een dienstverband van tussen de 3-8 jaar (wat het meest voorkomt) hoeft nu geen hoge vergoeding betaald te worden. In het nieuwe ontslagstelsel zal het ontslaan van deze werknemers alleen nog maar duurder worden, omdat voor deze werknemers ook nog 6 maanden WW moet worden betaald.

• Wij zien niet in dat het tot een flexibilisering komt, als de flexibiliteit nu al geen probleem is. Het huidige, duale ontslagstelsel in combinatie met diverse vormen van flexibele contractmogelijkheden is namelijk al flexibel genoeg.
• Het wordt pas echt duur als oudere werknemers met een lang dienstverband worden ontslagen. Dit lijkt ook op zijn plaats nu loyaliteit niet bestraft mag worden. Een zekere nuancering voor oudere werknemers is op zijn plaats. Maar deze groep zal langzaam verdwijnen, omdat werknemers steeds kortere dienstverbanden hebben. Weinig mensen hebben straks nog dienstverbanden van 20 tot 30 jaar.
• Naast de fikse financiële achteruitgang, heeft het ook behoorlijke emotionele consequenties verwachten we. Emoties laten zich natuurlijk moeilijk doorrekenen, maar het zal toch wel wat met je doen als je eerst ontslagen wordt en achteraf moet aantonen dat het ontslag onrechtmatig was. Nog afgezien hoe verziekt de verhouding met je werkgever dan al is, waar we als Juridisch Platform dan in de onderhandelingen niks meer aan kunnen doen. Daar kun je als werknemer letterlijk en figuurlijk goed ziek van worden met alle collectieve schade voor de maatschappij als uitkomst.

Winnaars en verliezers

De grote verliezer in dit verhaal is de werknemer. Die kan zonder enige toets vooraf worden ontslagen. De vergoeding moet worden gebruikt om een opleiding te volgen. Maar helpt dit je aan een nieuwe baan? En heeft iedereen baat bij scholing? Dat is onwaarschijnlijk.

De ontslagvergoeding wordt nu vaak gebruikt om de inkomensval die een werknemer maakt na ontslag, gedurende een zeker periode aan te vullen. Dit is ook hard nodig. Zo kun je bij ontslag ten minste nog enige tijd je vaste lasten dragen. De financiële problemen waarin een werknemer zal komen bij het nieuwe stelsel, zijn nog nauwelijks te overzien.

Ook de werkgever lijkt in veel gevallen nauwelijks goedkoper uit te zijn, doordat hij de verplichting heeft om 6 maanden WW te betalen. De plannen wentelen alles af op werknemer en werkgever.

In breder verband, op sociaal-maatschappelijk gebied, kan dit gevolgen hebben voor minder kapitaalkrachtigen. Hun toegang tot het recht zal verminderen, omdat een procedure voor hen te duur wordt. Die kost namelijk al snel € 2.500. Een kosten-batenanalyse zal tot een veelvuldig negatief procesadvies leiden, omdat het financiële belang lager is.

Dit kan vervolgens leiden tot maatschappelijke onrust, doordat er vaker werkgevers zullen zijn die de mogelijkheid aangrijpen om ‘makkelijk’ van een werknemer af te komen. Omdat hij weet dat de werknemer toch niet kan of gaat procederen. Dit zal onvrede veroorzaken, doordat mensen onrecht ervaren.

Het zal vooral goed uitpakken voor de outplacementbureau’s. En het lijkt er vooral op dat het in eerste instantie een maatregel is, die de Rijksbegroting ten goede zal kunnen komen. Of het een stimulerend effect heeft op de economie is maar zeer de vraag.