Vrijstelling van werkzaamheden
Ben je zojuist vrijgesteld van werk en naar huis gestuurd om over een vaststellingsovereenkomst na te denken? Werkgevers kiezen deze tactiek geregeld in aanloop naar een ontslag. Mag je zomaar vrijstelling van werkzaamheden krijgen en kun je daar bezwaar tegen maken?
Als je vrijgesteld wordt van het verrichten van werkzaamheden, komt er veel op je af. Er wordt immers geëist dat je niet meer mag werken. Veel mensen vinden voelen zich gekwetst en achten de band met hun werkgever beschadigd. Toch is het belangrijk dat je op korte termijn de juiste stappen zet. Door direct bezwaar te maken en je rechtspositie veilig te stellen, kun je rustig nadenken over wat je zelf wil: hier blijven werken of ontslagen worden rekening houdend met jouw voorwaarden.
This page is available in English as well: Garden leave.
Mag ik vrijgesteld worden van werk?
Of je vrijstelling van werkzaamheden mag krijgen, ligt aan de situatie. Het is een middel met aanzienlijke impact en vaak niet makkelijk terug te draaien. Nederlandse kantonrechters stellen zich op het standpunt dat werknemers het recht hebben om te werken. Als je werkgever ervoor kiest om je vrij te stellen van werk, zal er geen alternatieve mogelijkheid voor de hand mogen liggen.
Een vrijstelling van werk komt zelden zomaar uit de lucht vallen. Meestal heeft er een heftig incident plaatsgevonden of is je werkgever van mening dat jij je onacceptabel hebt gedragen. Het kan ook zijn dat je werk vervalt en er geen passend alternatief mogelijk is. Er zal in ieder geval een zwaarwichtige reden moeten zijn. Het gevolg is dat je, in ieder geval tijdelijk, niet meer welkom bent op de werkvloer.
Om te bepalen of de getroffen maatregel wettelijk gezien is toegestaan, zal er gekeken moeten worden of jij en je baas zich als 'goed werknemer' respectievelijk 'goed werkgever' hebben gedragen (artikel 7:611 BW). Als een kantonrechter zich daarover buigt, zal deze naar alle omstandigheden kijken. Daartoe zal ook naar het verleden worden gekeken, zoals naar de duur van je dienstverband, je functioneren, gespreksverslagen van functioneringsgesprekken en de zwaarwichtige reden die je werkgever aanvoert.
Vrijstelling van werkzaamheden bij ontslag
In een ontslagsituatie ligt dat anders. Als jullie verstandhouding dusdanig is dat je op goede voet uit elkaar probeert te gaan, kan het opstellen van een vaststellingsovereenkomst soelaas bieden. Door je vrij te stellen van werk, hoef je geen werkzaamheden meer te verrichten, maar behoud je wel het recht op salaris tot aan je daadwerkelijke ontslagdatum (de einddatum van je dienstverband). Het biedt je feitelijk de 'kans' om op zoek te gaan naar een andere baan, terwijl je nog gewoon je loon ontvangt. Indien je een (conceptuele) vaststellingsovereenkomst wordt aangeboden, is vrijstelling van werk best gangbaar.
Vereisten voor vrijstelling van werk
Eén of meerdere van onderstaande reden dienen van toepassing te zijn om je van werk vrij te stellen:
- Er is sprake van een verstoorde arbeidsverhouding of je hebt je ernstig misdragen;
- Een laatste schriftelijke waarschuwing (of inzet van een minder zwaar middel) waren niet meer mogelijk.
- Er wordt onderzoek verricht naar het bepalen van een strafmaatregel of de beslissing je te ontslaan, veroorzaakt door je eigen misdraging;
- Bepaalde werkzaamheden binnen je organisatie worden gestopt, in verband met een veranderend bedrijf, afnemende marktomstandigheden, onvoldoende functioneren of gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid.
- Ontvang onze protestbrief en maak zelf bezwaar.
- Check je vaststellingsovereenkomst op onze punten.
- Verbeter de voorwaarden van je ontslag.
Verschillen schorsing, non-actief en vrijstelling van werk
In de praktijk worden de begrippen schorsing, op non-actiefstelling en vrijstelling van werk door elkaar heen gebruikt. In de wet wordt ook geen definitie gegeven voor deze termen. Toch is er wel degelijk een onderscheid te maken.
In veel CAO's is overigens een bepaling opgenomen over de schorsing of non-actiefstelling. Daarin staat dan welke formele vereisten er aanwezig dienen te zijn voor het treffen van één van de maatregelen.
Wat is een schorsing?
- Disciplinaire maatregel (om te straffen);
- Bij (vermoedelijk) verwijtbaar handelen;
- Door werkgever opgelegd.
Wat is op non-actief stelling?
- Ordemaatregel (om te handhaven);
- Bij vermoedelijk verwijtbaar handelen;
- Bij o.a. reorganisatie;
- Door werkgever opgelegd.
Wat is vrijstellen van werk?
- Ordemaatregel (om te handhaven);
- Bij o.a. reorganisatie of boventalligheid;
- Meestal in overleg.
Gratis juridisch advies
Vrijstelling van werk is een zwaar middel en vaak een voorbode voor ontslag. Onze arbeidsjuristen kunnen er vrijwel altijd voor zorgen dat je afscheid neemt onder gunstige voorwaarden. Ons advies is gratis.
Bel nu met een jurist
Ons eerste advies is altijd gratis. Buiten openingstijden kun je een terugbelverzoek indienen of een e-mail sturen.
020-4689114 (gratis)
| Maandag - Donderdag | 08:00 - 21:00 u |
| Vrijdag | 08:00 - 20:00 u |
| Zaterdag - Zondag | Alleen e-mail |
Salaris bij vrijstelling van werk
In de wet staat dat als je geen arbeid verricht, je ook geen aanspraak kunt maken op loon (artikel 7:621 BW). Bij vrijstelling van werkzaamheden ligt dat echter anders.
Als je vrijgesteld wordt van werk, gebeurt dat vaak in onderling overleg. Maar feit is dat je er natuurlijk niet op zit te wachten. Gelukkig is het zo dat de Hoge Raad heeft bepaald dat vrijstelling, schorsing en op non-actiefstelling het gevolg zijn van een beslissing door je werkgever. Aangezien deze zich niet eenzijdig aan je arbeidscontract mag onttrekken, behoud je dus gewoon recht op je loon. Het maakt niet uit of je werkgever een goede reden had tot je vrijstelling of dat deze maatregel aan jezelf te wijten is.
Er geldt een uitzondering als je in je arbeidsovereenkomst overeengekomen bent dat je bij schorsing, op non-actiefstelling of vrijstelling van werk géén recht hebt op salaris. Een bepaling in diezelfde strekking in het bedrijfsreglement of in je CAO is dus onvoldoende om je loon te stoppen. Ook je eventuele leaseauto mag je blijven gebruiken, tenzij je anders afspreekt. Neem dan contact met ons op om te zorgen dat dit alsnog gebeurt of daarover onderhandeld wordt.
Het is vrij gebruikelijk dat er bij een langdurige vrijstelling van werk in een vaststellingsovereenkomst opgenomen wordt dat je recht op vakantiedagen vervallen. Je maakt daar bij de eindafrekening dan geen aanspraak meer op. Als je lange tijd niet hoeft te werken en toch betaald krijgt, is dat ook een redelijke afspraak.
Van vrijstelling naar ontslag
Soms geldt de vrijstelling van werk tijdelijk en bestaat daarna de mogelijkheid om je werk weer op te pakken. Dat ligt aan de ernst van de situatie en jullie bereidheid om samen verder te gaan.
We zien vaak dat vrijstelling van werk wordt afgesproken terwijl er een vaststellingsovereenkomst (VSO) wordt aangeboden. Met zo'n beëindigingsvoorstel kun je onderhandelen over de voorwaarden van je ontslag en kun je uit elkaar via ontslag met wederzijds goedvinden. Als jullie het samen niet eens worden over de ontslagvoorwaarden of als de arbeidsrelatie dusdanig verstoord is dat contact niet meer mogelijk is, blijft ontslag via de kantonrechter over.
Mijn werkgever wil me ontslaan met wederzijds goedvinden. Ik heb een vaststellingsovereenkomst of beëindigingsovereenkomst ontvangen. We gaan onderhandelen over mijn ontslagvoorwaarden.
Dit leer je over deze procedure:
- Wanneer mag wederzijds goedvinden?
- Kan ik mijn ontslag nog voorkomen?
- Kan mijn concurrentiebeding eruit?
- Heb ik recht op de transitievergoeding?
- Hoe verhoog ik mijn ontslagvergoeding?
- Hoe stel ik mijn WW-uitkering veilig?
Mijn werkgever wil me ontslaan via de kantonrechter. Hij heeft daartoe één of meerdere ontslagredenen aangevoerd en een verzoekschrift ingediend. Ontslag met wederzijds goedvinden lijkt (nog) niet mogelijk.
Dit leer je over deze procedure:
- Wanneer mag ontslag via de rechter?
- Kan ik mijn ontslag nog voorkomen?
- Hoe beoordeelt de rechter het verzoek?
- Heb ik recht op een transitievergoeding?
- Kan mijn ontslagvergoeding hoger?
- Hoe stel ik mijn WW-uitkering veilig?
Ontslag op staande voet
Zoals hierboven al beschreven wordt een vrijstelling van werkzaamheden vaak in overleg afgesproken en niet ingezet bij hele serieuze arbeidsconflicten. Als je werkgever een zeer ernstige misdraging heeft geconstateerd, ligt een schorsing of op non-actiefstelling meer voor de hand. Er kan gedurende die tijd onderzocht worden of er voldoende grond is om over te gaan tot ontslag op staande voet.
Wat te doen als je vrijgesteld wordt?
Indien je vrijgesteld wordt van werkzaamheden, raden we je aan om onze instructies te volgen. Laat je e-mailadres achter, dan sturen we je een brief waarmee je zelf bezwaar kunt maken. Daarnaast ontvang je onze tips waarmee je het maximale uit je ontslagvoorstel haalt.
1. Stuur een protestbrief
Ongeacht of je vrijstelling van werkzaamheden in overleg heeft plaatsgevonden: het is het belangrijk dat je je werkgever schriftelijk kenbaar maakt dat je het er niet mee eens bent en daarom ook geen bedrijfsmiddelen inlevert. Geef in je e-mail of brief ook aan dat je beschikbaar blijft voor je werk en verwacht dat je salaris wordt doorbetaald. We hebben we een voorbeeldbrief opgesteld (Word / .docx), waarmee je protest kunt aantekenen tegen je vrijstelling van werk. Als je je hierboven inschrijft, dan ontvang je deze automatisch.
- Ontvang onze protestbrief en maak zelf bezwaar.
- Check je vaststellingsovereenkomst op onze punten.
- Verbeter de voorwaarden van je ontslag.
2. Teken de vaststellingsovereenkomst niet
Veel werkgevers overvallen hun personeel met een ontslagvoorstel. Dat ontvang je dan in de vorm van een vaststellingsovereenkomst of beëindigingsovereenkomst. We horen vaak dat werknemer verzocht worden om hun werkplek te verlaten en die vaststellingsovereenkomst binnen enkele dagen ondertekend te retourneren. Doe geen toezeggingen en onderteken niets, totdat wij je juridisch advies hebben kunnen geven.
3. Ga op zoek naar een nieuwe baan
De periode waarin je vrijstelling geldt, kun je gebruiken om een andere baan te zoeken. Deze periode van relatieve rust kan helpen om het ontslag een plek te geven en je energie te focussen op iets nieuws. Houd er wel rekening mee dat het niet altijd mogelijk is om tijdens de periode waarin je vrijgesteld bent van werk, bij een ander bedrijf in dienst te treden. Soms geldt er een nevenwerkzaamhedenbeding dat dit verbiedt. Het is verstandig om daar in je vaststellingsovereenkomst afspraken over te maken.
4. Laat je adviseren over je rechten
Wanneer je te maken krijgt met vrijstelling van werk, raden wij je aan om snel zekerheid te krijgen over je rechtspositie. Wellicht heeft je werkgever helemaal geen goede reden en kan het tij gekeerd worden. Het komt zelfs voor dat een werkgever zijn boekje te buiten is gegaan, waardoor er naast een transitievergoeding ook een flinke billijke vergoeding kon worden geëist. Soms zijn we zelfs in staat om een ontslag op staande voet om te buigen naar ontslag met wederzijds goedvinden, zodat je het recht op een WW-uitkering behoudt en een positief getuigschrift ontvangt. Onze ervaren ontslagjuristen kunnen in enkele minuten beoordelen wat je kansen zijn en zullen je na je verhaal kosteloos adviseren.
Vragen bij vrijstelling van werk
Een deel van de werknemers die we bijstaan is geschorst of vrijgesteld van werk. De vragen die ons het meest gesteld worden, hebben we voorzien van antwoorden.
Wat is vrijstelling van werkzaamheden?
Vrijstelling van werk is een maatregel die een werkgever kan treffen om een werknemer (tijdelijk) niet meer te laten werken. Juridisch is er geen verschil tussen een schorsing, non-actiefstelling of vrijstelling. Meestal wordt vrijstelling in overleg afgesproken. Bijvoorbeeld bij een arbeidsconflict, bij onvoldoende werk of in aanloop naar een ontslag.
Wat is garden leave / gardening leave?
Garden leave betekent letterlijk vertaald tuiniersverlof. In Nederland spreken we echter over vrijstelling van werkzaamheden. In Engeland (of Engelssprekende organisaties) wordt gardening leave gebruikt om personeelsleden die ontslagen worden (of zelf ontslag willen nemen) tijdelijk door te betalen zonder dat ze daarvoor werk mogen verrichten. Vaak is dat bedoeld om orde te handhaven of om te voorkomen dat vertrouwelijke informatie uitlekt en bij een concurrent terecht komt.
Wat betekent vrijstelling van werkzaamheden?
Vrijstelling van werkzaamheden betekent dat je als werknemer (tijdelijk) geen werk meer hoeft te verrichten. Een werkgever treft deze maatregel vaak in overleg, bijvoorbeeld om je in staat te stellen naar een nieuwe baan te zoeken. Je behoudt gedurende de vrijstelling recht op doorbetaling van loon.
Wat te doen bij vrijstelling van werkzaamheden?
Ga nooit zomaar akkoord met vrijstelling van werk om te voorkomen dat je rechten verspeelt. We raden je aan om de volgende stappen te zetten:
- Stuur een protestbrief.
- Teken een eventuele vaststellingsovereenkomst niet.
- Start met zoeken naar een nieuwe baan.
- Laat je door een jurist adviseren over je rechten.
Bouw je vakantiedagen op bij vrijstelling van werk?
Ja, je bouwt inderdaad vakantiedagen op als je vrijgesteld wordt van werk. Je werkgever kan gedurende je vrijstelling geen vakantiedagen in mindering brengen. Bij een vaststellingsovereenkomst kun je overeenkomen dat je vrijgesteld wordt tot het einde van je arbeidsovereenkomst. Als dat lang duurt, zou je kunnen afspreken dat je vakantiedagen vervallen.
Houd ik recht op WW bij vrijstelling van werk?
Ja, je behoudt het recht op WW als je vrijgesteld wordt van werkzaamheden. Een vereiste daarbij is wel dat je beschikbaar bent voor de arbeidsmarkt. Als je ziek bent is het daarom riskant om je beter te melden en daarna vrijstelling van werkzaamheden te accepteren tot aan je ontslagdatum.
Telt vrijstelling van werkzaamheden als verlof?
Nee, dat telt niet als vakantie. Een werkgever probeert in een vaststellingsovereenkomst vaak op te nemen dat openstaande verlofdagen 'genoten' zijn tijdens de vrijstelling van werkzaamheden. Als je nog maar een paar vakantiedagen hebt staan en langdurig wordt vrijgesteld, kan dit echter redelijk zijn. Andersom geldt het tegenovergestelde.
Word ik ontslagen na vrijstelling van werk?
Je werkgever kan vrijstelling van werkzaamheden gebruiken als ordemaatregel, om je bij onvoldoende werk naar huis te sturen of je de tijd te geven om een nieuwe baan te vinden. Je hoeft na vrijstelling van werk niet ontslagen te worden. Indien je dit afspreekt in een vaststellingsovereenkomst, is het wel gebruikelijk.
Mag mijn werkgever vrijstelling van werk verrekenen met de transitievergoeding?
Je werkgever mag transitiekosten en inzetbaarheidskosten in minder brengen op de transitievergoeding. Transitiekosten zijn gericht op het voorkomen van werkloosheid. Voorbeelden hiervan zijn scholing, outplacement en het hanteren van een langere opzegtermijn. Het mag niet gaan om loonkosten en je moet er op vooraf schriftelijk mee hebben ingestemd.
Mag vrijstelling van werk bij een tijdelijk contract?
Ja, dat mag. Je werkgever kan je (tijdelijk) vrijstellen van werkzaamheden indien deze dat nodig acht of je dat in overleg hebt afgesproken. Het maakt daarbij niet uit of je een tijdelijk contract (arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd) of een vast contract (arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd) hebt.
Mag vrijstelling van werk voorafgaand aan pensioen?
Een afspraak die vrijwel uitsluitend ten doel hoeft om jou een financiële overbrugging te verstrekken totdat je pensioen of AOW ingaat, geldt wettelijk gezien als een regeling voor vervroegde uittreding (RVU). Het gevolg daarvan is dat over het salaris, het vakantiegeld en overige emolumenten de RVU-heffing verschuldigd is.
Hoe maak ik bezwaar tegen vrijstelling van werk?
Je kunt het volgende doen om bezwaar te maken tegen je vrijstelling, schorsing of non-actiefstelling:
- Geef aan dat je beschikbaar blijft voor werk.
- Maak bezwaar tegen de vrijstelling met een protestbrief.
- Ga niet akkoord met een vaststellingsovereenkomst.
- Lever geen bedrijfseigendommen in.
- Vraag om gratis advies van een jurist.
Behoud ik mijn reiskostenvergoeding bij vrijstelling van werk?
Je werkgever is verplicht om gedurende je vrijstelling van werk je salaris en vaste loonbestanddelen door te betalen. Je reiskostenvergoeding en onkostenvergoeding horen daar echter niet bij. Je werkgever mag ervoor kiezen om die wel door te betalen. Bij langdurige afwezigheid mag dat gedurende de lopende én eerstvolgende kalendermaand.
Behoud ik mijn loon als ik vrijgesteld word van werk?
Als een werknemer geschorst, op non-actief gesteld of vrijgesteld wordt van werk, behoud deze het recht op salaris. In artikel 7:628 lid 1 Burgelijk Wetboek "Geen arbeid, wel loon", staat dat de vrijstelling van werkzaamheden geheel voor rekening en risico komt van de werkgever.
Mag vrijstelling van werk bij ziekte?
Indien je ziekt bent, wil je werkgever je misschien ontslaan. Er wordt je aangeboden om een vaststellingsovereenkomst te tekenen, met vrijstelling van werk tot aan je ontslagdatum, op voorwaarde dat je je eerst beter meldt. Pas daarmee op: als je ècht ziek bent, heb je geen recht op een WW-uitkering.
Hoe zit het met vrijstelling en de vaststellingsovereenkomst?
Het is vrij gangbaar om bij een voorgenomen ontslag met wederzijds goedvinden in je vaststellingsovereenkomst op te laten nemen dat je vrijgesteld wordt van werk. Je hoeft dan tot je einddatum geen werk meer te verrichten, behoudt wel je loon en kunt ondertussen solliciteren naar een nieuwe baan.