Wet arbeidsmarkt in balans (2020)

Per 1 januari 2020 is de Wet arbeidsmarkt in balans (Wab) van kracht. Minister Wouter Koolmees hoopt dat werkgevers naar aanleiding van zijn maatregelen vaker arbeidscontracten voor onbepaalde tijd aan zullen gaan. Wat staat er in hoofdlijnen in de Wab?

Wet arbeidsmarkt in balans (Wab)

Wat is de Wab?

Ondanks dat de invoering van de Wet werk en zekerheid (Wwz) pas in 2015 is ingevoerd, heeft de Eerste Kamer op 28 mei 2019 de Wet arbeidsmarkt in balans (Wab) aangenomen. Met deze nieuwe wet moet de arbeidsmarkt beter gereguleerd worden. Uit onderzoek blijkt namelijk dat we Wwz niet goed werkt, want de kloof tussen 'vast' en 'flex' is alleen maar groter geworden. Dit ontstaat omdat werkgevers hun keuze voor het verstrekken van een vast of tijdelijk contract niet baseren op de aard van het werk, maar vooral op de kosten en bijbehorende risico's. Het gevolg is dat steeds meer (jonge) werknemers gedwongen worden tot flexbanen met nauwelijks perspectief op zekerheid.

Om de arbeidsmarkt weer in balans te krijgen, komt het kabinet met een pakket aan maatregelen dat reeds in het regeerakkoord was aangekondigd. De nieuwe regels zouden het voor werkgevers aantrekkelijker moeten maken om mensen in vaste dienst te nemen. Het kabinet hoopt dit te bereiken door vaste arbeid (personeel met een contract voor onbepaalde tijd) minder vast te maken. Anderzijds wordt flexibele arbeid (personeel met een tijdelijk of oproepcontract) minder flexibel en dus minder aantrekkelijk te maken.

De minister maakte eind 2018 afspraken tussen werkgevers en werknemers ten aanzien van de ziekte- en arbeidsongeschiktheidsregelingen. Voor de ziekteregelingen geldt momenteel dat de stapeling van risico's werkgevers afschrikken om ze meer zekerheid te bieden. De Wab moet de kosten en risico's verkleinen zonder de bescherming van werknemers aan te tasten. Het grootste deel van de Wet arbeidsmarkt in balans is per 1 januari 2020 ingegaan.

Wat staat er in de Wab?

De Wab bevat een aantal maatregelen dat in een drietal categorieën is onder te verdelen, te weten het ontslagrecht, de flexibele arbeid en de WW-premie.

Wab 1. Aanpassing ontslagrecht

Introductie cumulatiegrond

De voorwaarden voor het ontslaan van werknemers in vaste dienst worden minder streng. Momenteel moet een werkgever bij ontslag voldoen aan één van de ontslaggronden. Stel dat je baas je wil ontslaan wegens onvoldoende functioneren, maar geen ontslagdossier heeft opgebouwd, dan sta je als werknemer zeer sterk sterk (lees: je ontslag wordt een dure aangelegenheid). Na veelvuldig beklag van werkgevers over de starheid van het huidige ontslagrecht, kan onder de Wet arbeidsmarkt in balans een optelsom van omstandigheden ook tot ontslag leiden. Met de introductie van de cumulatiegrond (i-grond) zou ontslag wegens onvoldoende functioneren in combinatie met een verstoorde arbeidsverhouding tot ontslag kunnen leiden. Het feit dat er geen compleet ontslagdossier is, wordt dan door kantonrechters minder streng of niet meer meegewogen.

Extra ontslagvergoeding

De kantonrechter kan bij een beroep op deze cumulatiegrond bepalen dat je als werknemer recht hebt op een extra vergoeding bovenop je transitievergoeding. Die extra vergoeding kan maximaal 50% van de wettelijke transitievergoeding bedragen. Ontslag wordt hierdoor iets makkelijker, maar in sommige gevallen ook duurder. Of en wanneer de rechter deze extra vergoeding zal opleggen moet blijken uit toekomstige rechtspraak. Deze nieuwe ontslagregel heeft waarschijnlijk (grote) invloed op de hoogte van de ontslagvergoeding die bepaald (uitonderhandeld) wordt bij ontslag met wederzijds goedvinden. Wij schatten in dat werkgevers minder snel geneigd zullen zijn om een ontslagvergoeding te betalen die hoger is dan 150% van de wettelijke transitievergoeding.

Verlenging proeftijd

De duur van de proeftijd mag langer worden. Als werkgevers meer tijd hebben om te beoordelen of iemand voldoende functioneert, hoopt het kabinet dat er eerder overgegaan wordt tot het aanbieden van vaste contracten. Bij een contract voor onbepaalde tijd mag de maximale proeftijd opgetrokken worden van twee naar vijf maanden. Bij een contract voor bepaalde tijd van minimaal twee jaar mag de maximale proeftijd opgetrokken worden van twee naar drie maanden. Bij een korter contract dat twee jaar blijven de regels gelijk.

Aanpassing transitievergoeding

De berekening van de transitievergoeding wordt aangepast. Indien je onvrijwillig ontslagen wordt en minstens twee jaar in dienst bent geweest, heb je bij ontslag recht op een transitievergoeding. Dat gaat veranderen. Onder de Wet arbeidsmarkt in balans heb je namelijk vanaf je eerste werkdag recht op een transitievergoeding. Zelfs als je werkt als oproepkracht of ontslagen wordt in je proeftijd. Daar staat tegenover dat je geen hogere transitievergoeding meer opbouwt als je langer dan tien jaar in dienst bent geweest. Nu ontvang je bij ontslag 1/3 bruto maandsalaris over elk jaar dat je in dienst bent geweest. Als je dienstverband langer dan 10 jaar heeft geduurd, ontvang je over die jaren 1/2 bruto maandsalaris. Dat wordt gelijk getrokken en dus teruggeschroefd naar 1/3 bruto maandsalaris. Bovendien wordt de periode waarover de transitievergoeding wordt berekend niet meer afgerond op halve jaren, maar berekend over de werkelijke duur op de dag nauwkeurig.

Wab 2. Flexwerk minder aantrekkelijk

Verruiming ketenregeling

Er komt een ruimere regeling voor het aantal opeenvolgende tijdelijke contracten (de ketenbepaling). Op dit moment mag je werkgever je maximaal drie aansluitende contracten aanbieden in een periode van maximaal twee jaar. Dat wordt verruimd naar drie aansluitende contracten in een periode van maximaal drie jaar. Hierdoor is de ketenbepaling weer vrijwel gelijk aan die in de periode voor invoering van de Wwz. Als het aantal aansluitende contracten of de maximale periode van tijdelijke contracten wordt overschreden, kun je (net als nu het geval is) pas weer een nieuw tijdelijk contract krijgen na een tussenpoos van zes maanden. In de cao wordt wel de mogelijkheid verruimd om de tussenpoos te verkorten naar drie maanden.

Meer bescherming oproepkrachten

Oproepkrachten krijgen meer rechten. In de Wab hoef je als oproepkracht bij een nulurencontract of min/maxcontract namelijk pas te komen werken als je minimaal vier dagen van tevoren bent opgeroepen. Als dat niet is gebeurd, mag je het werk weigeren. Indien je werkgever je oproep tot werk korter dan vier dagen van tevoren afzegt, heb je tevens recht op uitbetaling van je loon. Belangrijker en ingrijpender is het feit dat je na een contractperiode van één jaar als oproepkracht bovendien recht hebt op een contractaanbod gebaseerd op de gemiddelde gewerkte arbeidsduur in de voorafgaande twaalf maanden. Als je werkgever dat niet doet, heb je toch recht op loon over dit gemiddelde aantal uren.

Minder gunstige status payrollers

Payrollers vallen straks niet meer onder het uitzendregime. Op dit moment gelden voor payrollers en uitzendkrachten nog lichtere arbeidsrechtelijke regels. Maar dit gaat onder de Wab veranderen. Er zal een reguliere premie moeten worden afgedragen over de primaire arbeidsvoorwaarden (salaris en vakantiegeld). Ook geldt dat payrollwerknemers recht hebben op dezelfde secundaire arbeidsvoorwaarden als werknemers die rechtstreeks in dienst zijn bij de (inlenende) werkgever. Denk daarbij aan een prestatiebeloning, dertiende maand of extra vakantiedagen. Payrollbedrijven kunnen straks geen uitzendbedingen ruimere ketenbepaling meer hanteren voor payrollmedewerkers. Een payroller zal voor een werkgever duurder worden, wat deze contractvorm minder aantrekkelijk zal maken.

Wab 3. Herindeling WW-premie

Gedifferentieerde WW-premie

De overheid zal een bonus uitkeren voor iedere werknemer die een vast dienstverband krijgt. Werkgevers gaan namelijk een lagere WW-premie betalen voor personeel met een contract voor onbetaalde tijd dan het geval is voor werknemers met een tijdelijk of flexcontract. Momenteel is de WW-premie afhankelijk van de sector waarin je werkt, maar straks wordt die gedifferentieerd naar de aard van je contract. Een tijdelijk contract wordt duurder.

Gratis advies over de Wab

Heb je vragen over de Wet arbeidsmarkt in balans in combinatie met (dreigend) ontslag? Bel ons op of laat je gegevens achter voor een gratis adviesgesprek met een arbeidsrechtjurist.

Bel nu met een jurist

Wil je direct een jurist spreken over (dreigend) ontslag? Bel ons dan voor een gratis adviesgesprek.

Bel 020-4689114 (gratis)

Dag Openingstijden
Maandag t/m vrijdag 08:00 - 18:00 uur
Zaterdag en zondag Gesloten

Buiten openingstijden kun je ons het beste mailen.

Laat je gratis terugbellen

Wij bellen je kosteloos op een moment dat het jou schikt.

Dit formulier is beveiligd met reCAPTCHA en de Google Privacy Policy en Algemene Voorwaarden zijn hierop van toepassing.

Hulp bij ontslag (Wwz of Wab)

Onze arbeidsrechtjuristen zijn er voor jou! Vertel ons telefonisch over je ontslagsituatie. Dat kost je niets en we kunnen meestal meteen aangeven wat je het beste kunt doen.

Weekdag Openingstijden Bereikbaar
Maandag t/m vrijdag 08:00 - 18:00 uur Tel / e-mail
Zaterdag Onregelmatig E-mail
Zondag Gesloten E-mail

Zijn we op dit moment gesloten? Laat dan een terugbelverzoek achter of stuur ons een e-mail. We nemen dat de eerstvolgende werkdag in behandeling.

Laat je gratis terugbellen

Wij bellen je kosteloos op een moment dat het jou schikt.

Dit formulier is beveiligd met reCAPTCHA en de Google Privacy Policy en Algemene Voorwaarden zijn hierop van toepassing.

Vaststellingsovereenkomst?

Heb je een beëindigingsovereenkomst ontvangen? Wij controleren binnen 4 uur of je kunt onderhandelen over betere voorwaarden en een hogere ontslagvergoeding.